دو تمثیل قرآنی:حق و باطل

{أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَالَتْ أَوْدِیَهٌ بِقَدَرِهَا فَاحْتَمَلَ السَّیْلُ زَبَدًا رَابِیًا ۚ وَمِمَّا یُوقِدُونَ عَلَیْهِ فِی النَّارِ ابْتِغَاءَ حِلْیَهٍ أَوْ مَتَاعٍ زَبَدٌ مِثْلُهُ ۚ کَذَٰلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ ۚ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفَاءً ۖ وَأَمَّا مَا یَنْفَعُ النَّاسَ فَیَمْکُثُ فِی الْأَرْضِ ۚ کَذَٰلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ}

خدا آبی را از آسمان فرستاد، آنگاه رودخانه ها به اندازه گنجایش خود روان شدند، وسیل کفی بالا آمده را حمل کرد، ونیز از آنچه [مردم] برای به دست آوردن زیور یا کالایی در آتش می گذارند که مانند آن کفی بر روی [آب] است این چنین خدا حق و باطل را مَثَل میزند. پس باطل [مانند کف] از میان می رود، و اما حق که به مردم سود می دهد در زمین می ماند. خدا این چنین مَثَل های گوناگون می زند.[۱]

خدای متعال در این آیه در قالب تمثیل، دو تشبیه برای هر یک از حق و باطل، بیان می‌کند:

۱. تشبیه حق: در تشبیه اول، خداوند حق را در سودمندی و دوام، به آبی تشبیه کرده است که از آسمان فرو می ریزد و از آن نهرها جاری می‌شود و به وسیله آن مردم به حیات خود ادامه می دهند و از آن استفاده های فراوان می کنند. و در تشبیه دوم، حق را به فلزی تشبیه کرده است که مردم از آن به عنوان زینت و تولید ابزار آلات مختلف استفاده می‌کنند. جهت تشبیه این است که منافع آب و فلزات ثابت است و برای مردم، دوام دارد.

2. تشبیه باطل: در تشبیه اول، خداوند باطل را در سرعت اضمحلال و بی دوامی و سودمند نبودن به کف روی سیلاب که کنار زده می شود، تشبیه نموده و در تشبیه دیگر، به کف روی فلز که هنگام ذوب شدن بر روی آن ظاهر می گردد، تشبیه کرده است. جهت تشبیه این است که کف روی آب و فلز، هیچ گونه دوام و ثباتی ندارد و به سرعت از بین می روند.[۲]

[۱] سوره مبارکه رعد آیه۱۷

[۲] تفسیربُشری ، آیت الله دیباجی اصفهانی «مد ظله العالی »

بازدیدها: ۱۲