بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت استاد آیت الله دیباجی اصفهانی
سلام علیکم و رحمه الله
سؤالی از محضر مبارک دارم جواب دقیقی عنایت بفرمایید جهت ارائه به دوستان دانشجو
در رستاخیز و قیامت ، خدای متعال طبق روایات دین و آیات نورانی انسان را با همین بدن مادى باز مى گرداند، و به اصطلاح هم جسم انسان و هم روح انسان بر مى گردد. که ما در علم عقاید از آن به عنوان «شبهه آکل و مأکول» نام مى بریم، طبیعتاً انسانها بعد ورود به قبر و بعد سالیان طولانی بدن آنها
خاک می شود ، و به وسیله ریشه درختان جزء گیاه و میوه اى گردید، و انسان دیگرى آن میوه …را خورده و جزء بدن او می شود ، به هنگام رستاخیز، اجزاى خورده شده، جزء کدام یک از دو بدن خواهد گردید؟واقعا چگونه محاسبه می شوند ؟
از خدای سبحان طول عمر برای حضرتعالی مسالت دارم
پاسخ معظم له
بسم الله الرحمن الرحیم
بعدالتحیه والسلام
اسلام بر عقل متکی است اما عقل همه چیز را درک نمیکند ، همه چیز را تنها خداوند درک میکند, اگر همه مسائل دینی بر عقل متکی بود لازم بود دین را از فلاسفه اخذ میکردیم نه از پیامبران علیهم السلام و از کتب آسمانی، ما معاد جسمانی را از آیات شریفه قرآن اخذ میکنیم؛ و شبهه آکل و مأکول و اعاده معدوم از دیرباز در رابطه با معاد جسمانی مطرح بوده اما جوابش تعبد به قرآن است قرآن در اواخر سوره «یس» قصه ای را نقل میکند که به نقل صاحب مجمع البیان :«أنّ جَمَاعَهً مِنْ کُفَّارِ قُرَیْشَ مِنْهُمْ اُبَی بْنُ خَلَفِ الْجَمْحِی وَ اَبُو جَهْلٍ وَالْعَاصِی بْنِ وَائِلٍ وَالْوَلیدُ بْنُ الْمُغَیْرَهِ تَکَلَّمُوا فِی ذَلِکَ فَقَالَ لَهُمْ اُبَی بْنُ خَلَفِ الْجَمْحِی: أَلاَ تَرَوْنَ اِلَی مَا یَقُولُ مُحَمَّدٌ اَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ الْاَمْوَاتَ، ثُمَّ قَالَ: وَاللَّاتِ وَالْعُزَّی لَاُ صَیِّرَنَّ اِلَیْهِ وَلَاُخَصِّمَنَّهُ، وَ اَخَذَ عَظْماً بَالِیاً فَجَعَلَ یفته بِیَدِهِ وَ هُوَ یَقُولُ: یَا مُحَمَّدُ اَتَرَی اللَّهَ یُحْیِی هَذَا بَعْدَ مَا قَدْ رَمَّ؟ قَالَ صلی الله علیه و آله : نَعَمْ وَ یَبْعَثُکَ وَیُدْخِلُکَ جَهَنَّمَ»؛[۱]
اُبیّ‌بن‌خَلَف یا امیه بن خلف یا عاص بن وائل بوده جمجمه شخص مرده ای را بدست گرفت و نزد پیامبر صلی الله علیه و اله آمد و مقداری از آن استخوان را نرم کرد روی زمین ریخت و گفت : من یحیی العظام و هی رمیم ؟چه کسی این استخوان پوسیده را که خاک شده زنده میکند ؟ پیامبر صلی الله علیه و آله بدستور خداوند جواب داد آن کسیکه در ابتداء او را خلقت نموده ؛در آیه بعدی میفرماید: {أَوَلَیْسَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِقَادِرٍ عَلَىٰ أَنْ یَخْلُقَ مِثْلَهُمْ ۚ بَلَىٰ وَهُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِیمُ}[۲]بدن اخروی مثل بدن دنیوی است (نه بمعنی آن زیرا عین آن بدن با توجه به قید زمان امکان بازگشت ندارد) اما ماده همان ماده است همان مواد پیشین صورتی مانند صورت اول را به خود میگیرد . قرآن مجید کلمه « مِثْلَهُمْ ۚ » را بکار برده که بدن اخروی مثل بدن دنیوی است ذرات اصلی بدن مأکول را خداوند قادر از بدن آکل جدا میکند و کالبد اولی را ایجاد می کند و روح او را در آن کالبد میدمد .
علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه روایتی را از امالی طوسی نقل میکند که برای اثبات معاد جسمانی بسیار مفید است ؛ «حفض بن غیاث» میگوید من خدمت امام صادق سلام الله علیه بودم که ابن ابی العوجا (آن مرد مُلحد و زندیق و کافر) آمد و آیه شریفه {إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِآیَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِیهِمْ نَارًا کُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَیْرَهَا لِیَذُوقُوا الْعَذَابَ ۗ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَزِیزًا حَکِیمًا} [۳]را خواندند همانان کسانی که به آیات ما کفر ورزیدند به زودی آنان را در آتشی افکنیم هرگاه پوستشان سوخته شود اَبی العَوجاء به امام صادق سلام الله علیه عرض کرد اگر این جلد بدن عاصی و مجرم که معصیت برای آنان پوست های دیگر قرار دهیم تا عذاب را دریابند همانا خداوند توانای درستکار است, ابن کرده بسوزد جلد دیگری که ایجاد میشود چرا بسوزد اگر جلد دوم عین جلد اول است چرا خداوند کلمه (غَیْرَهَا) آورده؟ و اگر جلد دوم غیر جلد اول است گناهی نکرده تا سوخته شود؛ قال اباعبدالله سلام الله علیه «ویحک هی هی و هی غیرها» ؛ امام سلام الله علیه فرمود وای بر تو، آن جلد دوم همان جلد اول است و در عین حال غیر جلد اول است سپس امام سلام الله علیه مثال زدند که اگر خشتی کوبیده شود و خاک گردد سپس آب بر آن خاکها ریخته شود و خشت دیگری ساخته شود آیا آن خشت دوم عین خشت اول است یا غیر خشت اول ؟ خشت دوم همان خشت اول است در عین حال خشت دیگری است .[۴]
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
سید محمد تقی دیباجی اصفهانی
[۱] تفسیر کشّاف، زمخشری، بیروت، دار المعرفه، ج ۳، ص ۳۳۱٫
[۲] سوره مبارکه یس آیه ۸۱
[۳] سوره مبارکه نساء آیه ۵۶
[۴] بحار الانوار ج ۱۰ ص ۲۱۹
بازدیدها: ۳
