بسمه تعالی
استاد محترم آیت الله دیباجی اصفهانی
با سلام و احترام
در قرآن، در مورد گرفتن جان انسان، یک جا می فرماید:«اللّه یتوفّی الانفس» (سوره زمر، آیه ۴۲) خدا، جان مردم را می گیرد و در جای دیگر می فرماید:«یتوفّاکم ملک الموت» (سوره سجده، آیه ۱۱) ملک الموت «عزرائیل»، جان مردم را می گیرد و جایی دیگر مب فرماید:«تَوفّته رُسُلنا» ( سوره انعام، آیه ۶۱) چگونه این سه آیه قابل جمع اند ؟
پاسخ معظم له
بسم الله الرحمن الرحیم
بعد التحیه والسلام
قال الله الحکیم {وَقَالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمَٰنُ وَلَدًا ۗ سُبْحَانَهُ ۚ بَلْ عِبَادٌ مُکْرَمُونَ لَا یَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُمْ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ}[۱] و مشرکان گفتند که خدای رحمان دارای فرزند است، (حاشا) خدا پاک و منزه از آن است، بلکه (کسانی را که مشرکان فرزند خدا پنداشتند از فرشتگان و مسیح و عزیر) همه بندگان گرامی و مقرب خدا هستند، که هرگز پیش از امر خدا کاری نخواهند کرد و هر چه کنند به فرمان او کنند.
ملائکه بندگان گرامی خداوند هستند (نه فرزندان خدا) و در گفتار از خداوند پیشی نمی گیرند و به فرمان او کار میکنند فرشته ها میتوانند گناه کنند و در گفتار از خداوند سبقت بگیرند اما سبقت نمی گیرند آنها معصوم هستند و معصوم کسی است که میتواند گناه کند ولی گناه نمیکند مانند طبیت (پزشک ) که بداند این غذا دارای میکروب است میتواند بخورد اما نمیخورد.
علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه در جلد ۶ بحارالانوار روایتی نقل میکند راوی از امام صادق سلام الله علیه سؤال کرد که چرا در قرآن گرفتن جان ها را یکجا به خدای سبحان نسبت دادند [۲] و یکجا به عزرائیل [۳] و یکجا به فرشته های رحمت {الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِکَهُ طَیِّبِینَ}[۴] و یکجا به فرشته های عذاب {الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِکَهُ ظَالِمِی أَنْفُسِهِمْ}[۵].
قال الامام سلام الله علیه «إنَّ اللّه َ تَبارَکَ و تعالى جَعلَ لمَلَکِ المَوتِ أعوانا مِن الملائکهِ یَقبِضونَ الأرواحَ ، بمَنزِلَهِ صاحِبِ الشّرطَهِ لَهُ أعوانٌ مِن الإنسِ یَبعَثُهُم فی حَوائجِهِ فتَتَوَفّاهُمُ الملائکهُ ، و یَتَوَفّاهُم مَلَکُ المَوتِ مِن الملائکهِ مَع ما یَقبِضُ هُو، و یَتَوَفّاها اللّه ُ عَزَّ و جلَّ مِن ملَکِ المَوتِ»[۶]
امام صادق سلام الله علیه در توضیح آیات شریفه فرمودند : خداى تبارک و تعالى براى ملک الموت دستیارانى از فرشتگان قرار داده که جان ها را مى گیرند؛ همچون رئیس پاسبانان که دستیارانى از انسان ها دارد و آنها را براى انجام کارهاى خودش مى فرستد. پس، فرشتگان جان مردم را مى گیرند و ملک الموت، در کنار جان هایى که خودش گرفته، آن جان ها را نیز از فرشتگان تحویل مى گیرد و خداوند عزّ و جلّ همه آن جان ها را از ملک الموت مى ستاند.والله العالم
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
سید محمد تقی دیباجی اصفهانی
[۱] سوره مبارکه انبیاء آیات ۲۶و ۲۷
[۲] سوره مبارکه زمر آیه ۴۳
[۳] سوره مبارکه سجده آیه ۱۱
[۴] سوره مبارکه نحل آیه ۳۲
[۵] سوره مبارکه نحل آیه ۲۸٫
[۶] بحار الانوار ج ۶ ص ۱۴۴
بازدیدها: ۲۲
