بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت آیت الله دیباجی اصفهانی مدظله العالی
سلام علیکم
در قرآن کریم خدای متعال در سوره نساء از موسی علیه السلام بعنوان کلیم الله «وَکَلَّمَ اللَّهُ مُوسَىٰ تَکْلِیمًا» یاد نموده است ؛ آیا در بین پیامبران اُولُو العَزْم فقط حضرت موسی علیه السلام با خداوند سخن گفته است یا سایر پیامبران هم با خدا سخن گفته اند؟
پاسخ معظم له
بسمه تعالی
بعد التحیه والسلام
قال الله الحکیم:«وَمَا کَانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُکَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْیًا أَوْ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ أَوْ یُرْسِلَ رَسُولًا»[۱] از این آیه شریفه استفاده می شود که ارتباط پیامبران علیهم السلام با خداوند منحصر به سه طریق بوده است :
- وحی (یعنی القاء اوامر و نواهی الهی به قلب پیامبر چنانکه فرمود: «فَأَوْحَیْنَا إِلَیْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنَا»[۲]
- تکلم از وراء حجاب :«وَکَلَّمَ اللَّهُ مُوسَىٰ تَکْلِیمًا»[۳]
- ارسال فرشته وحی:«قُلْ مَنْ کَانَ عَدُوًّا لِجِبْرِیلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَىٰ قَلْبِکَ بِإِذْنِ اللَّهِ»[۴] بنابراین، پیامبران دیگر نیز طرف سخن با خداوند بوده اند؛ توسط وحی یا توسط جبرائیل؛ ولکن حضرت موسی علیه السلام طرف سخن با خداوند بوده «مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ».مراد از حجاب چیست؟ بیان نشده؛ زیرا خداوند منزه از حروف و صدای حروف است؛ فقط خدا می داند و انبیاء و اولیاء علیهم السلام که مراد از تکلم و مراد از حجاب چیست! و این تکلم خداوند با موسی علیه السلام دلیل بر فضیلت او بر سایر انبیاء اولوالعزم نمی شود؛ زیرا اعلی مراتب نبوّت نزول روح الامین است، که خاتم الانبیاء حضرت محمد صلی الله علیه و آله دارا بوده است؛ چنانکه حضرت نوح علیه السلام به «نجی الله» و حضرت ابراهیم علیه السلام به «خلیل الله» و حضرت عیسی علیه السلام به «روح الله» و حضرت محمد صلی الله علیه و آله به «حبیب الله» وصف شده اند.
و شاید حضرت موسی علیه السلام که موصوف به «کلیم الله» شده بجهت مبارزه با فرعون و فرعونیان بوده و تحمل لجاجت و سرسختی بنی اسرائیل؛ و لازم بوده که آن حضرت پی در پی با خداوند مرتبط باشد و دستور و پیام الهی را بگیرد.[۵] والله العالم
[۱] سوره مبارکه شوری آیه ۵۱
[۲] سوره مبارکه المؤمنون آیه ۲۷
[۳] سوره مبارکه نساء آیه ۱۶۴
[۴] سوره مبارکه بقره آیه ۹۷
[۵] جهان اگر چه ز موسی و چوب خالی نیست یکی کلیم نگردد، یکی عصا نشود
ز صد هزار محمد ص که در جهان باشد یکی به جاه و منزلت مصطفی نرسد
اگر چه عرصه عالم پُر از علی ع گردد یکی به جود و سخاوت چو مرتضی ع نشود (راغب اصفهانی )
بازدیدها: ۱۱
