آداب زیارت امام رضا (علیه السلام)+زیارتنامه مختصر و مفصل

آداب زیارت امام رضا (علیه السلام)

براى زیارت­ امام رضا (علیه السلام)، همانند سایر پیشوایان معصوم (علیهم السلام)، آدابی ذکر شده که به طور اختصار به آنها اشاره می شود:

۱٫ غسل زیارت:

ابن قولویه می گوید: هر گاه اراده کردی قبر امام رضا (علیه السلام) را در طوس زیارت کنی، پیش از آن که از خانه بیرون روى غسل کن و هنگام غسل کردن بگو:

« اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی وَ طَهِّرْ قَلْبِی وَ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ أَجْرِ عَلَى لِسَانِی مِدْحَتَک وَ مَحَبَّتَک وَ الثَّنَاءَ عَلَیْک، فَإِنَّهُ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِک وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّ قُوَّهَ دِینِی التَّسْلِیمُ لِأَمْرِک وَ الِاتِّبَاعُ لِسُنَّهِ نَبِیِّک وَ الشَّهَادَهُ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِک. اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لِی شِفَاءً وَ نُوراً، إِنَّک عَلى‏ کلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیر؛[۲۷۱]خدایا مرا پاک نما، و دلم را پاکیزه کن، و سینه‏ام را فراخ کرده و مدح و محبّت خودت را بر زبانم جارى گردان؛ زیرا هیچ نیرویى وجود ندارد مگر به واسطه تو، و محققاً دانسته‏ام که قوت دینم به این است که تسلیم امر تو بوده و از سنّت و شریعت پیغمبرت پیروى کنم و بر جمیع خلق تو شاهد و ناظر باشم. خدایا این غسل را برایم شفا و نور قرار ده که تو بر هر چیزى قادر و توانایى».

۲٫ پوشیدن پاکیزه‌ترین لباس.[۲۷۲]

۳٫ حرکت با پای برهنه.[۲۷۳]

۴٫ حرکت با وقار و آرامش و با گام های کوتاه‏.[۲۷۴]

۵٫ ذکر تکبیر (اللَّه اکبر) و تهلیل (لا اله الا الله) و تسبیح (سبحان اللَّه) و تحمید (الحمد للَّه) و تمجید (خدا را به مجد و بزرگى یاد کردن)، در طول مسیر.[۲۷۵]

۶٫ توقف بر در ورودی آستان مقدس و اذن دخول خواندن از طریق یکی از روایات معتبر[۲۷۶]:

شیخ کفعمى می نویسد: چون خواستى به مسجد حضرت رسول (صلى الله علیه و آله) یا یکى از مشاهد مشرفه امامان (علیهم السلام) داخل شوى، پس بگو:

اللَّهُمَّ إِنِّی وَقَفْتُ عَلَى بَابٍ مِنْ أَبْوَابِ بُیُوتِ نَبِیِّکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ قَدْ مَنَعْتَ النَّاسَ أَنْ یَدْخُلُوا إِلَّا بِإِذْنِهِ فَقُلْتَ یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لٰا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلّٰا أَنْ یُؤْذَنَ لَکُمْ

پروردگارا من بر دری از درهای سرای پیامبر تو که درود تو بر او و بر خاندانش باد، ایستاده‌ام، در حالی که مردم را از داخل شدن در آنها بدون اذن، منع فرمودی، پس (در کتاب شریفت) فرمودی: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، در خانه‌هاى پیامبر داخل نشوید مگر این که به شما اجازه داده شود».[۲۷۷]  ‏

اللَّهُمَّ إِنِّی اعْتَقَدْتُ [أَعْتَقِدُ] حُرْمَهَ صَاحِبِ هَذَا الْمَشْهَدِ الشَّرِیفِ فِی غَیْبَتِهِ کَمَا أَعْتَقِدُهَا فِی حَضْرَتِهِ وَ أَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَکَ وَ خُلَفَاءَکَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ أَحْیَاءٌ عِنْدَکَ یُرْزَقُونَ

خدایا من به حرمت صاحب این حرم شریف در حال مرگش معتقدم، آن گونه که به او در حال حیاتش معتقدم و می‌دانم که رسول تو و جانشینانش، که بر آنها درود باد، در نزد تو زنده اند و روزی می خورند.

یَرَوْنَ مَقَامِی وَ یَسْمَعُونَ کَلَامِی وَ یَرُدُّونَ سَلَامِی وَ أَنَّکَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعِی کَلَامَهُمْ وَ فَتَحْتَ بَابَ فَهْمِی بِلَذِیذِ مُنَاجَاتِهِمْ

آنان مقام و جایگاه مرا می بینند و سخن مرا می شنوند و سلام مرا پاسخ می دهند، در حالی که تو از شنیدن کلام آنها بر گوشم پرده افکنده ای و (در مقابل) درِ فهم مرا به درک لذت مناجات با آنها گشودی.

وَ إِنِّی أَسْتَأْذِنُکَ یَا رَبِّ أَوَّلًا وَ أَسْتَأْذِنُ رَسُولَکَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ثَانِیاً وَ أَسْتَأْذِنُ خَلِیفَتَکَ الْإِمَامَ الْمُفْتَرَضَ عَلَیَّ طَاعَتُهُ وَ تُسَمِّیهِ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ وَ الْمَلَائِکَهَ الْمُوَکَّلِینَ بِهَذِهِ الْبُقْعَهِ الْمُبَارَکَهِ ثَالِثاً

خدایا من (برای داخل شدن در این حرم شریف) ابتدا از تو اذن می طلبم، سپس از فرستاده‌ات، که درود خدا بر او و خاندانش باد، و آن گاه از جانشینت که امام واجب الاطاعه است، (در اینجا نام آن معصوم و پدرش را ذکر کند؛ مثلا  اگر زیارت امام رضا (علیه السلام) است بگوید: عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا علیهما السلام) و در مرحله بعد، از فرشتگانی که بر این بارگاه مبارک گماشته شده اند، اجازه می خواهم.

أَ أَدْخُلُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ أَدْخُلُ یَا حُجَّهَ اللَّهِ أَ أَدْخُلُ یَا مَلَائِکَهَ اللَّهِ الْمُقَرَّبِینَ الْمُقِیمِینَ فِی هَذَا الْمَشْهَدِ فَأْذَنْ لِی یَا مَوْلَایَ فِی الدُّخُولِ أَفْضَلَ مَا أَذِنْتَ لِأَحَدٍ مِنْ أَوْلِیَائِکَ فَإِنْ لَمْ أَکُنْ أَهْلًا لِذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلٌ لِذَلِکَ؛[۲۷۸]

ای رسول خدا آیا داخل شوم؟ ای حجت خدا آیا داخل شوم؟ ای فرشتگانی که مقرب درگاه الهی و مقیم و ساکن این حرم شریف هستید، آیا داخل شوم؟ پس ای آقای من، به من در داخل شدن اذن بده، به بهترین نحوی که به یکی از دوستانت اذن داده ای، پس اگر من لیاقت داخل شدن را ندارم ولی تو شایسته اذن دادنی.

شهید اول می گوید: «بعد از اذن دخول، اگر در خود، حال خشوع و رقت قلب یافتی داخل شو، در غیر این صورت، بهتر است صبر کنی تا این حال حاصل شود؛ زیرا هدف اصلی، زیارت با حضور قلب است که نازل کننده رحمت الهی است».[۲۷۹]

۷٫ داخل شدن با پای راست و خارج شدن با پای چپ.[۲۸۰]

۸٫ دعا هنگام داخل شدن به روضه منوره:

موقع داخل شدن به روضه منوّره، این دعا وارد شده است: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ عَلَى مِلَّهِ رَسُولِ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیک لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ اللَّهِ؛[۲۸۱] به نام خدا و کمک مى‏جویم از ذات اقدسش و شهادت مى‏دهم که بر شریعت و ملّت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هستم، شهادت مى‏دهم که معبودى غیر از خدا نبوده، او یکتا است و شریک و انبازى ندارد، و شهادت مى‏دهم که محمّد (صلی الله علیه و آله) بنده و فرستاده‏اش مى‏باشد و شهادت مى‏دهم که على (علیه السلام)، ولىّ خدا است».

۹٫ خواندن متن زیارتنامه آن حضرت.[۲۸۲] شهید اول می گوید: «زیارت، باید مأثور و معتبر باشد، البته سلام دادن و حضور در محضر آن معصوم، نیز کافی است».[۲۸۳]

۱۰٫ خواندن دو رکعت نماز زیارت[۲۸۴] در بالاسر حضرت و نزدیک به قبر مطهّر، به این کیفیت: در رکعت اول سوره حمد و یس و در رکعت دوّم بعد از حمد سوره الرحمن.[۲۸۵] شیخ صدوق می گوید: در صورتی که این دو سوره را حفظ نیستی، سوره اخلاص (توحید) را در هر دو رکعت بخوان.[۲۸۶]

۱۱٫ پس از فراغت از نماز زیارت، دعا برای خود و براى پدر و مادر و برادران ایمانى و مبالغه در تضرع و زارى.[۲۸۷]

۱۲٫ بوسیدن ضریح مطهر و تکیه به آن و طلب شفاعت و حوائج از صاحب قبر مطهر و پرهیز از این توهم که دور ایستادن، نوعی ادب است. البته در اجرای این ادب زیارت، باید حال دیگر زائران رعایت شود. شایسته است که در صورت کثرت زائران، توقف در کنار ضریح، کوتاه شود تا سایرین نیز به این فوز دست یابند. [۲۸۸]

۱۳٫ تلاوت قرآن در حرم مطهر و اهدای ثواب آن به روح مطهر امام رضا (علیه السلام).[۲۸۹]

۱۴٫ توبه و طلب آمرزش و جداشدن از گناهان.[۲۹۰]

۱۵٫ بهتر شدن حال معنوی و روحی زائر بعد از زیارت؛ زیرا اگر زیارت مورد قبول قرار گیرد، سنگینی بار گناه و معصیت را می زداید.[۲۹۱]

۱۶٫ در تمام مدت زیارت، خود را در محضر امام (علیه السلام) دیدن.[۲۹۲] طبیعی است که رعایت این ادب، موجب می شود که زائر از اعمالی که به نحوی باعث آزردگی خاطر مبارک آن حضرت می شود، پرهیز نماید.

۱۷٫ اهتمام به امر نماز واجب (به خصوص نماز جماعت) در صورتی که زیارت با نماز واجب تلاقی نماید.[۲۹۳]

۱۸٫ احسان و صدقه به خادمان آستان شریف و تعظیم و اکرام آنها؛ زیرا احترام به آنها در واقع احترام به امام (علیه السلام) است. همچنین صدقه و احسان به نیازمندان آن شهر، به ویژه به تنگدستان از دودمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله). [۲۹۴] ‏

۱۹٫ بعد از تمام شدن زیارت، زود از حرم بیرون آمدن تا شوق، افزون‏تر شود، و هنگام خروج، عقب عقب بیرون آمدن‏.[۲۹۵]

۲۰٫ پس از بازگشت به خانه، دوباره به حرم و زیارت رفتن و در آخرین زیارت، دعاى وداع خواندن و خواستن از پروردگار برای توفیق بازگشت مجدّد.[۲۹۶]‏

رعایت این آداب، قرب روحى و معنوى مى‏آورد و سازندگى زیارت را افزون مى‏سازد و فلسفه تشریع زیارت نیز، همین بهره‏ورى از معنویات مزار اولیاء خدا است.

زیارتنامه امام رضا (علیه السلام)

در کتاب «کامل الزیارات»[۲۹۷] برای امام رضا (علیه السلام)، دو زیارتنامه؛ یکی مختصر و دیگری مفصل، ذکر شده است که در ذیل، بیان می شود.

*زیارتنامه مختصر امام رضا (علیه السلام):

هر گاه به زیارت على بن موسى الرّضا (علیهما السّلام) رفتى بگو: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا الْمُرْتَضَى الْإِمَامِ التَّقِیِّ النَّقِیِّ وَ حُجَّتِکَ عَلَى مَنْ فَوْقَ الْأَرْضِ وَ مَنْ تَحْتَ الثَّرَى الصِّدِّیقِ الشَّهِیدِ صَلَاهً کَثِیرَهً نَامِیَهً زَاکِیَهً مُتَوَاصِلَهً مُتَوَاتِرَهً مُتَرَادِفَهً کَأَفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلِیَائِک.‏[۲۹۸]

خدایا بر على بن موسى الرّضا که پسندیده و پیشوایى پرهیزکار و پاک بوده و حجّت تو بر همه موجودات بالا و زیر زمین است و بسیار راست‌گو و گواه مى‏باشد، درود و رحمت فرست، درود و رحمت‏هاى بسیار و عظیم و پاکیزه و متصل و به دنبال و ردیف هم، همچون برترین رحمت‏هایى که بر یکى از اولیاء و دوستانت فرستادى.

*زیارتنامه مفصل امام رضا (علیه السلام):

«ابتدا، به طرف قبر مطهّر اشاره کرده و سپس در حالی که پشت به قبله و رو به قبر مطهر هستی، بگو:

أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَنَّهُ سَیِّدُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ أَنَّهُ سَیِّدُ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْمُرْسَلِینَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ نَبِیِّکَ وَ سَیِّدِ خَلْقِکَ أَجْمَعِینَ صَلَاهً لَا یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا غَیْرُکَ.

شهادت مى‏دهم که معبودى غیر از خدا نبوده و او تنها است و شریکی ندارد، و شهادت مى‏دهم که محمّد (صلّى اللَّه علیه و آله) بنده و فرستاده‏اش بوده و سرور اوّلین و آخرین است و شهادت مى‏دهم که او آقاى انبیاء و فرستاده‏شدگان است. خدایا بر محمّد (صلّى اللَّه علیه و آله) که بنده و رسول و نبىّ تو و سرور تمام خلایق است درود بفرست، درودی که غیر از تو، کسی بر شمارش آن قادر نیست.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَبْدِکَ وَ أَخِی رَسُولِکَ الَّذِی انْتَجَبْتَهُ لِعِلْمِکَ وَ جَعَلْتَهُ هَادِیاً لِمَنْ شِئْتَ مِنْ خَلْقِکَ وَ الدَّلِیلَ عَلَى مَنْ بَعَثْتَهُ بِرِسَالاتِکَ وَ دَیَّانَ یَوْمِ الدِّینِ بِعَدْلِکَ وَ فَصْلَ قَضَائِکَ بَیْنَ خَلْقِکَ وَ الْمُهَیْمِنَ عَلَى ذَلِکَ کُلِّهِ وَ السَّلَامُ عَلَیْهِ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.

خدایا بر امیر مؤمنان على بن ابى طالب (علیه السلام)، بنده ات و برادر رسولت و کسى که او را برای علمت برگزیدى و راهنما براى هر کس از مخلوقات که بخواهى و دلیل و نشانه بر کسى که او را به رسالت بر انگیخته‏اى قرارش دادى، درود بفرست، او در روز قیامت به عدل تو حکم کرده و منازعات بین مخلوقات را فیصله مى‏دهد، نگاهبان بر تمام امور است، و درود و رحمت و برکات خدا بر او باد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى فَاطِمَهَ بِنْتِ نَبِیِّکَ وَ زَوْجَهِ وَلِیِّکَ وَ أُمِّ السِّبْطَیْنِ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ الطُّهْرَهِ الطَّاهِرَهِ الْمُطَهَّرَهِ النَّقِیَّهِ [التَّقِیَّهِ] الرَّضِیَّهِ الزَّکِیَّهِ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ وَ سَیِّدَهِ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّهِ مِنَ الْخَلْقِ أَجْمَعِینَ صَلَاهً لَا یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا غَیْرُکَ.

خدایا بر فاطمه (علیها السلام)، دختر پیغمبرت و همسر ولىّ تو و مادر دو نوه پیامبر؛ یعنى حسن و حسین (علیهما السلام) که دو سرور جوانان اهل بهشتند، درود بفرست، خدایا بر او که پاک و پاکیزه و خالص از آلودگی ها است، پسندیده خدا و تزکیه شده و بانوى بانوان عالم و سرور زنان اهل بهشت است، درود بفرست، درودی که غیر از تو کسى بر شمارش و تعیین مقدارش قادر نیست.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ سِبْطَیْ نَبِیِّکَ وَ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ الْقَائِمَیْنِ فِی خَلْقِکَ وَ الدَّلِیلَیْنِ عَلَى مَنْ بَعَثْتَ بِرِسَالاتِکَ وَ دَیَّانَیِ الدِّینِ بِعَدْلِکَ وَ فَصْلِ [فَصْلَیْ[ قَضَائِکَ بَیْنَ خَلْقِکَ.

خدایا بر حسن و حسین که دو نوه پیغمبرت بوده و دو سرور جوانان اهل بهشت هستند، درود بفرست. ایشان در بین خلق تو (برای اقامه امر تو) بپاخاسته‏اند، و نشانه و دلیل هستند بر کسى که او را به رسالت و پیغمبرى برانگیخته‏اى، و به عدل تو در روز قیامت حکم مى‏کنند، و منازعات بین مردم را فیصله مى‏دهند.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ [سَیِّدِ الْعَابِدِینَ‏] عَبْدِکَ وَ الْقَائِمِ فِی خَلْقِکَ وَ خَلِیفَتِکَ عَلَى خَلْقِکَ وَ الدَّلِیلِ عَلَى مَنْ بَعَثْتَ بِرِسَالاتِکَ وَ دَیَّانِ الدِّینِ بِعَدْلِکَ وَ فَصْلِ قَضَائِکَ بَیْنَ خَلْقِکَ.

خدایا بر على بن الحسین که سرور عابدان و بنده تو بوده، درود بفرست، او در بین خلق تو بپاخاسته و جانشین تو بر خلق است، او نشانه و دلیل است بر کسى که او را به رسالت و پیغمبرى برانگیخته‏اى و به عدل تو در روز قیامت حکم مى‏کند، و منازعات بین مردم را فیصله مى‏دهد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَبْدِکَ وَ وَلِیِّ دِینِکَ وَ خَلِیفَتِکَ فِی أَرْضِکَ بَاقِرِ عِلْمِ النَّبِیِّینَ الْقَائِمِ بِعَدْلِکَ وَ الدَّاعِی إِلَى دِینِکَ وَ دِینِ آبَائِهِ الصَّادِقِینَ صَلَاهً لَا یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا غَیْرُکَ.

خدایا بر محمّد بن على که بنده و ولىّ دینت و جانشین تو در زمین است، درود بفرست، او شکافنده علم پیامبران است و عدل تو را به پا نموده و به دینت و دین پدران صادق و راستگویش، مردم را دعوت کرده است، خدایا سلام و درودی بر او بفرست که غیر از تو دیگرى بر شمارش و تعیین مقدارش، قادر نباشد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ عَبْدِکَ وَ وَلِیِّ دِینِکَ وَ حُجَّتِکَ عَلَى خَلْقِکَ أَجْمَعِینَ الصَّادِقِ الْبَارِّ.

خدایا بر جعفر بن محمّد صادق، که بنده و ولى دین و حجت تو بر تمام خلایق است، درود بفرست، او راست­گو و نیکوکار مى‏باشد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ الْکَاظِمِ الْعَبْدِ الصَّالِحِ وَ لِسَانِکَ فِی خَلْقِکَ النَّاطِقِ بِعِلْمِکَ وَ الْحُجَّهِ عَلَى بَرِیَّتِکَ صَلَاهً لَا یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا غَیْرُکَ.

خدایا بر موسى بن جعفر که کاظم (فروبرنده خشم)، بنده نیکوکار تو و زبان تو در بین مخلوقاتت و گویای به علم تو و حجت تو بر مردمان است، درود بفرست، درودی که غیر از تو، کسى بر شمارش و تعیین مقدارش قادر نباشد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا الرَّضِیِّ الْمُرْتَضَى عَبْدِکَ وَ وَلِیِّ دِینِکَ الْقَائِمِ بِعَدْلِکَ وَ الدَّاعِی إِلَى دِینِکَ وَ دِینِ آبَائِهِ الصَّادِقِینَ صَلَاهً لَا یَقْدِرُ عَلَى إِحْصَائِهَا غَیْرُکَ.

خدایا بر على بن موسى الرضا که راضی و خشنود و مورد پسند و بنده تو و ولىّ دینت مى‏باشد، و عدل تو را به پا کرده و مردم را به دین تو و دین پدران صادق و راستگویش دعوت کرده، درود بفرست، خدایا درودى بر او بفرست که غیر از تو دیگرى بر شمارش و تعیین مقدارش قادر نباشد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقَائِمَیْنِ بِأَمْرِکَ وَ الْمُؤَدِّیَیْنِ عَنْکَ وَ شَاهِدَیْکَ عَلَى خَلْقِکَ وَ دَعَائِمِ دِینِکَ وَ الْقُوَّامِ عَلَى ذَلِکَ صَلَاهً لَا یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا غَیْرُکَ.

خدایا بر محمّد بن على و على بن محمّد که به امر تو بپاخاسته و از طرف تو اداء وظیفه نمودند، و دو شاهد و ناظر بر خلق بوده و ستون هاى دین و قوام بخش آن هستند درود بفرست. خدایا درودى بر آنها بفرست که غیر از تو دیگرى بر شمارش و تعیین مقدارش قادر نباشد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْعَامِلِ بِأَمْرِکَ وَ الْقَائِمِ فِی خَلْقِکَ وَ حُجَّتِکَ الْمُؤَدِّی عَنْ نَبِیِّکَ وَ شَاهِدِکَ عَلَى خَلْقِکَ الْمَخْصُوصِ بِکَرَامَتِکَ الدَّاعِی إِلَى طَاعَتِکَ وَ طَاعَهِ رَسُولِکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ صَلَاهً لَا یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا غَیْرُکَ.

خدایا بر حسن بن على که به امر تو عمل نمود و در بین خلق تو بپاخاست، و حجّت تو است و از طرف پیغمبرت اداء وظیفه نمود و شاهد و ناظر تو بر خلایق است، او به کرامت تو اختصاص داده شده و به طاعت تو و طاعت رسولت (که درود خدا بر همه آنان باد) مردم را دعوت نموده است، درود بفرست. خدایا درودى بر آنها بفرست که غیر از تو دیگرى بر شمارش و تعیین مقدارش قادر نباشد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى حُجَّتِکَ وَ وَلِیِّکَ وَ الْقَائِمِ فِی خَلْقِکَ صَلَاهً نَامِیَهً بَاقِیَهً تُعَجِّلُ بِهَا فَرَجَهُ وَ تَنْصُرُهُ بِهَا وَ تَجْعَلُهُ مَعَهَا فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ.

خدایا بر حجّت و ولىّ خود که قائم در بین مردم است، درود بفرست، درودی فراوان و باقی و دائمی، درودی که به واسطه آن در فرجش شتاب نمایی و به وسیله آن او را یارى نمایی، و آن را با او در دنیا و آخرت قرار دهی.

اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِزِیَارَتِهِمْ وَ مَحَبَّتِهِمْ وَ أُوَالِی وَلِیَّهُمْ وَ أُعَادِی عَدُوَّهُمْ فَارْزُقْنِی بِهِمْ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ اصْرِفْ عَنِّی هَمَّ نَفْسِی فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ أَهْوَالَ یَوْمِ الْقِیَامَه؛

خدایا به واسطه زیارت و محبّت ایشان به تو تقرّب مى‏جویم، دوستدارانشان را دوست و دشمنانشان را دشمن دارم، پس خیر دنیا و آخرت را به واسطه ایشان نصیب من گردان و در دنیا و آخرت، غم و اندوهم را به واسطه ایشان برطرف فرما و به واسطه ایشان هول و وحشت ‏هاى قیامت را از من بر کنار بدار.

سپس نزد سر آن حضرت بنشین و بگو:‏

السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا حُجَّهَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَلِیَّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا نُورَ اللَّهِ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا عَمُودَ الدِّینِ

درود بر تو اى حجّت خدا، درود بر تو اى ولّى خدا، درود بر تو اى نور خدا در تاریکى‏ هاى زمین، درود بر تو اى ستون دین،

السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ آدَمَ صِفْوَهِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِیِّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُوسَى کَلِیمِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عِیسَى رُوحِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِیبِ اللَّهِ

درود بر تو اى وارث آدم برگزیده خدا، درود بر تو اى وارث نوح پیامبر خدا، درود بر تو اى وارث ابراهیم خلیل خدا، درود بر تو اى وارث موسى کلیم و سخن‏گوى با خدا، درود بر تو اى وارث عیسى روح خدا، درود بر تو اى وارث محمّد محبوب خدا،

السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ وَلِیِّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ زَیْنِ الْعَابِدِینَ [سَیِّدِ الْعَابِدِینَ‏] السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ بَاقِرِ عِلْمِ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ الْبَارِّ التَّقِیِّ النَّقِیِّ

درود بر تو اى وارث امیر المؤمنین على بن ابى طالب ولىّ خدا، درود بر تو اى وارث امام حسن و امام حسین دو سرور جوانان اهل بهشت، درود بر تو اى وارث على بن الحسین زینت (سرور) عابدان، درود بر تو اى وارث محمّد بن على شکافنده علوم اولین و آخرین، درود بر تو اى وارث جعفر بن محمّد راستگو و نیکوکار و پرهیزکار و پاکیزه،

السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ الْکَاظِمِ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الصِّدِّیقُ الشَّهِیدُ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْوَصِیُّ الْبَارُّ التَّقِیُّ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاهَ وَ آتَیْتَ الزَّکَاهَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصاً حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا الْحَسَنِ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ إِنَّهُ حَمِیدٌ مَجِید؛

درود بر تو اى وارث موسى بن جعفر فروبرنده خشم و غضب، درود بر تو اى راستگو و اى گواه، درود بر تو اى وصىّ نیکوکار پرهیزکار. شهادت مى‏دهم که تو نماز را بپاداشتى و زکات را داده و به معروف امر و از منکر و قبیح نهى فرمودى و خدا را با اخلاص پرستیدى تا وقتى که اجل تو را دریافت. درود بر تو اى ابا الحسن و رحمت و برکات خدا نیز بر تو باد؛ زیرا خدا ستوده و دارای مجد و عظمت مى‏باشد.

آن گاه خود را بر روی قبر مطهر انداخته[۲۹۹] و بگو:‏

اللَّهُمَّ إِلَیْکَ صَمَدْتُ مِنْ أَرْضِی وَ قَطَعْتُ الْبِلَادَ رَجَاءَ رَحْمَتِکَ فَلَا تُخَیِّبْنِی وَ لَا تَرُدَّنِی بِغَیْرِ قَضَاءِ حَوَائِجِی وَ ارْحَمْ تَقَلُّبِی عَلَى قَبْرِ ابْنِ أَخِی نَبِیِّکَ وَ رَسُولِکَ (صَلّى اللَّهُ عَلَیه وَ آلِه)‏

خدایا به سوی تو و به نیّت تو از سرزمین خود حرکت کرده‌ام و شهرها را طى کرده و پشت سر نهاده‏ام، به امید این که رحمتت شامل حالم شود، پس مرا ناامید مکن و بدون برآوردن حاجتم، مرا به وطنم برمگردان. خدایا به آمدنم بر قبر فرزند برادر پیامبر و رسولت (صلّى اللَّه علیه و آله) رحم نما.

بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی أَتَیْتُکَ زَائِراً وَافِداً عَائِذاً مِمَّا جَنَیْتُ بِهِ عَلَى نَفْسِی وَ احْتَطَبْتُ عَلَى ظَهْرِی فَکُنْ لِی شَفِیعاً إِلَى رَبِّکَ یَوْمَ فَقْرِی وَ فَاقَتِی فَإِنَ‏ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَحْمُوداً وَ أَنْتَ وَجِیهٌ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ؛

اى على بن موسى الرضا پدر و مادرم فدایت، به نزدت آمده در حالى که زائر بوده و بر شما وارد شده‌ام و از جنایت‏هایى که بر نفس خویش کرده و بار سنگینى که به پشت گرفته‏ام به شما پناهنده شده‏ام، پس در روز حاجت و نیازمندیم، شفیع من نزد پروردگار باش؛ زیرا برای شما در نزد خدا مقامى پسندیده است و در دنیا و آخرت وجیه و آبرومند هستی.

بعد از آن دست راست را بلند ‏کن و دست چپ را بر قبر پهن نموده و بگو:‏

اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِحُبِّهِمْ وَ بِمُوَالاتِهِمْ وَ أَتَوَلَّى آخِرَهُمْ بِمَا تَوَلَّیْتُ بِهِ أَوَّلَهُمْ وَ أَبْرَأُ مِنْ کُلِّ وَلِیجَهٍ دُونَهُمْ. اللَّهُمَّ الْعَنِ الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَکَ وَ اتَّهَمُوا نَبِیَّکَ وَ جَحَدُوا آیَاتِکَ وَ سَخِرُوا بِإِمَامِکَ وَ حَمَلُوا النَّاسَ عَلَى أَکْتَافِ آلِ مُحَمَّدٍ. اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِاللَّعْنَهِ عَلَیْهِمْ وَ الْبَرَاءَهِ مِنْهُمْ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ، یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیم‏؛

بار خدایا من به واسطه حبّ و دوستى و ولایت ایشان به تو تقرّب مى‏جویم، خدایا من آخرین نفر ایشان را دوست دارم، به همان جهت که اوّلین نفرشان را دوست دارم، و از هر بیگانه‏اى نسبت به آنها بیزارى مى‏جویم. خدایا آنان که نعمت تو را تبدیل کرده و پیامبرت را مورد اتّهام قرار داده و آیات تو را انکار نموده و امام و پیشوایت را مورد استهزاء و سخریه قرار داده و مردم را بر شانه‏ هاى آل محمّد سوار کردند (آنها را بر این ذوات مقدس مسلّط نمودند)، لعنت نما. خدایا من به‏ واسطه لعنت بر ایشان و بىزارى از آنها در دنیا و آخرت، به تو تقرّب مى‏جویم. اى مهربان و اى صاحب رحمت.

سپس برگرد و به نزد پاى آن حضرت برو و بگو:‏

صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ یَا أَبَا الْحَسَنِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ وَ عَلَى رُوحِکَ وَ بَدَنِکَ صَبَرْتَ وَ أَنْتَ الصَّادِقُ الْمُصَدَّقُ قَتَلَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَکَ بِالْأَیْدِی وَ الْأَلْسُن‏؛[۳۰۰]

یا ابا الحسن (امام رضا علیه السلام) درود خدا بر تو، درود خدا بر تو و بر روحت و بر جسمت، تو صبر نموده (و در مشکلات و ناملایمات شکیبا بودى)، تو راستگو و مورد تصدیق مى‏باشى. خدا بکشد کسانى را که تو را با دست‏ها و زبان‏ها کشتند.

سپس در لعنت بر قاتلان امیر المؤمنین و امام حسین (علیهما السلام) و تمام قاتلان اهل بیت رسول خدا (صلّى اللَّه علیه و آله) مبالغه نما. آن گاه از پشت قبر به بالا سر، برگرد و در آن جا دو رکعت نماز زیارت، نزدیک قبر مطهّر به این کیفیت بخوان: در رکعت اول سوره حمد و یس و در رکعت دوّم بعد از حمد سوره الرحمن.[۳۰۱]

و پس از فراغت از آن براى خود و براى پدر و مادر و برادران ایمانى خود بسیار دعا کن و در تضرع و زارى مبالغه نما». [۳۰۲]

===================

منابع:

بازدیدها: ۳۵۴