بسم الله الرحمن الرحیم
یکی از ارزش‌های اسلامی در قرآن، «علم و دانش» است.{هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ}[۱] بگو : آیا کسانی که می دانند با کسانی که نمی دانند برابرند ؟ [۲]آیا کسانی‌که در تحصیل فضایل و آگاهی‌های مفید و مؤثر در کمال خویش گام بر می‌دارند، با گروهی که از حیات جز خواب و خوراک و… چیزی نمی‌دانند برابرند؟ شکی نیست که برتری و ارجحیت، همانا از آنِ کسانی است که در راه تحصیل علم گام بر می‌دارند، و ساعت‌هایی را به تعلیم و تعلم سپری می‌سازند
در دو گوشه مسجد، دو گروه دور هم حلقه زده و نشسته بودند، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد شد و به هر کدام نظری افکند و پرسید: آقایان چه می‌کنند؟ به عرض رسید که یکی از این دو دسته به ذکر خدا و دعا مشغولند و گروه دیگر مشغول مذاکره علمی هستند. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «هر دو دسته در راه خیر و سعادتند، ولی من به گروهی ملحق می‌شوم که مذاکرات علمی دارند؛ زیرا من مبعوث شده‌ام که مردم را به علم و کمال سوق دهم و سپس به جمع آنها پیوست [۳]
امام صادق (علیه‌السّلام) در مجلسی که بزرگان و سالخوردگان اصحابش حضور داشتند، از هشام بن حکم که جوانتر از همه بود، احترام فراوان به عمل آورد و او را بالاتر از همه نشانید، به خاطر اینکه جوانی عالم و گوینده‌ای توانا بود.[۴]
در دین مقدس اسلام و سیره عملی پیامبر و اهل‌بیت همواره بر تکریم علما و دانشمندان دین تاکید شده است. چنانکه امام موسی کاظم (علیه‌السّلام) فرمود: «عَظِّمِ الْعالِم لِعِلمِهِ وَدَعْ مُنازَعَتَهُ؛[۵] عالم را به جهت علمش تعظیم و احترام کن و با او منازعه منما.»
امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: «مَنْ وَقَّرَ عالِماً فَقَدْ وَقَّرَ رَبَّهُ؛ [۶] کسی‌که به عالمی احترام نماید، به خدا احترام نموده است.»
پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود: «اَکْرِمُوا الْعُلَماءَ فَاِنَّهُمْ وَرَثَهُ الْاَنْبِیاءِ فَمَنْ اَکْرَمَهُمْ فَقَدْ اَکْرَمَ اللهَ وَرَسُولَهُ؛[۷] دانشمندان را گرامی دارید که آنها وارثان پیامبرانند و هر که آنان را احترام نماید، خدا و رسولش را احترام نموده است.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: در برابر عالم زیاد نگویید که «قال فُلان و قال فُلان خلافاً لقوله؛[۸] فلان عالم چه فرموده و فلان عالم دیگر چه مطلبی بر خلاف گفته شما فرموده است.»
پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود: «مَنْ زارَ الْعُلَماء فَقَدْ زارَنِی وَ مَن جالَس الْعُلَماء فَقَد جالَسَنِی وَ مَنْ جالَسَنِی فَکَاَنَّما جالس رَبِّی؛[۹] کسی که به دیدن علما برود، گویا به دیدن من آمده و کسی که همنشین علما شود، گویا همنشین من شده و کسی که همنشین من باشد، گویا همنشین خداوند و مانوس با اوست».
و در روایت دیگر، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «زیارت کردن علما نزد خدا محبوب‌تر است از هفتاد حج و عمره مقبول و خداوند هفتاد درجه، مقام زائر علما را بالا می‌برد و رحمتش را بر او نازل می‌کند.»[۱۰]
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: «اذا جَلَسْتَ الی عالِم فَکُنْ عَلی اَنْ تَسْمَعَ احْرص مِنْکَ عَلی ان تَقُول؛ [۱۱] هرگاه با دانشمندی همنشین شدی، سعی کن بیشتر از آنکه سخن بگویی، گوش کنی.»
امام علی علیه السلام می فرمایند: «إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ ثُلْمَهٌ لَا یَسُدُّهَا شَیْءٌ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ».[۱۲] هرگاه عالمی بمیرد رخنه ای جبران ناپذیر در اسلام ایجاد می شود که تا روز قیامت هیچ چیز آن را فرو نمى پوشد.
[۱]سوره مبارکه زمر آیه ۹
[۲] ترجمه قرآن کریم ، آیت الله دیباجی اصفهانی مدظله العالی
۲صحفی، سیدمحمد، تعالیم آسمانی اسلام، ص۴۹.
[۴] صحفی، سیدمحمد، تعالیم آسمانی اسلام، ص۴۹.
[۵] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۸، ص۳۰۹.
[۶] آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی، غرر الحکم، ج۱، ص۶۳۲.
[۷] پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، حدیث ۴۵۰، ج۱، ص ۲۳۸.
[۸] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۷.
[۹] میزان الحکمه، ج۳، ص۲۰۸۵.
[۱۰] ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عده‌الداعی، ص۶۶.
[۱۱] محلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲، ص۴۳، ح۱۱.
[۱۲] محاسن، ج۱،ص۲۳۳
بازدیدها: ۶۲
