وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لَا یَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۚ

بسم الله الرحمن الرحیم

 

حضرت آیت الله دیباجی اصفهانی دامت برکاته

سلام و احترام خدمت حضرت آقا

در قرآن کریم آیا ۵۹ سوره انعام خدای متعال می فرماید {و عنده مفاتح الغیب …لارطب و لایابس الا فی کتاب مبین} در این آیه بیان شده هیچ تر و خشکی نیست مگر این که در کتاب مبین است ، مفهوم این آیه را توضیح بفرمایید که آیا همه علوم در قرآن آمده است ؟

 

 

پاسخ معظم له

 

بسم الله الرحمن الرحیم

 

بعد التحیه والسلام

{وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لَا یَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۚ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۚ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَهٍ إِلَّا یَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّهٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یَابِسٍ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ}[۱]و کلیدهای خزائن غیب نزد اوست، کسی جز او بر آن آگاه نیست و نیز آنچه در خشکی و دریاست همه را می‌داند و هیچ برگی از درخت نمی‌افتد مگر آنکه او آگاه است و نه هیچ دانه‌ای در زیر تاریکی‌های زمین و نه هیچ تر و خشکی، جز آنکه در کتابی مبین مسطور است.

مفاتح ممکن است جمع مَفتح بفتح میم باشد بمعنی خزانه و ممکن است جمع مِفتح بکسر میم بمعنی کلید و مفاتیح جمع الجمع است ، جمع مِفتاح میباشد . ترجمه آیه شریفه خزانه های غیب (یا کلیدهای غیب ) نزد خداوند است .

آیه شریفه درمقام بیان وسعت علم خداوند است که به همه موجودات عالم صحرائی و دریائی و لرزش برگ ها و شگتن غنچه ها و گل برگ ها و شماره گلبولهای بدنهای انسان ها و حیوان ها و حتی سقوط برگ درختان که لحظه مرگ آنهاست و سقوط بذرها در زیر خاک و نطفه ها در رحم مادران که لحظه حیات و زندگی آنها ست داناست و  همه را میداند و به فرموده صاحب مجمع البیان جمله « وَلَا رَطْبٍ وَلَا یَابِسٍ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ» بر گسترگی علم خداوند بر آغاز و انجام و ابتدا و انتها اشیاء عالم دلالت دارد زیرا اشیاء عالم وجود از این دو حالت (رطب و یابس) خارج نیستند .[۲]

علامه حلی «رضوان الله تعالی علیه متوفی ۷۲۶ ه ق» که از نوابغ روزگار بوده و بالغ بر پانصد جلد کتاب تصنیف یا تألیف نموده فرموده است : هر موجودی بغیر از خداوند ممکن الوجود است و ممکن به واجب نیاز دارد ، و خداوند به آنها عالم است جزئی باشند یا کلی قائم به ذات باشند (مانند جوهر) یا قائم به غیر (مانند اعراض) وجود آن ممکنات در خارج باشند یا در ذهن و صورت ذهنی امر وجودی باشد یا امر عدمی ، امر ممکن باشد یا امر ممتنع ؛ خداوند به همه ممکنات و ممتنعات عالم است . [۳] والله العالم

 

والسلام علیکم و رحمه الله وبرکاته

سید محمد تقی دیباجی اصفهانی

 

[۱] سوره مبارکه انعام آیه ۵۹

[۲] مجمع البیان ج ۴ ص ۴۸۱

[۳] تفسیر الکاشف ج ۳ ص ۲۰۱

بازدیدها: ۱۴