بسم الله الرحمن الرحیم
استاد محترم حضرت آیت الله دیباجی اصفهانی مدظله العالی
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته
استاد، در قرآن کریم خدای سبحان می فرماید «وَنَحْشُرُهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمْ عُمْیًا وَبُکْمًا وَصُمًّا »ۖچون روز قیامت شود بر روی صورت (بکشانیم و) کور و گنگ و کر محشورشان خواهیم کرد؛با توجه به اینکه روز قیامت محل حسابرسی از خلق است چطور در آیه شریفه خداوند می فرماید بعضی ها را کور و کر و گنگ محشور می کنند در حقیقت اینان چگونه در دادگاه الهی پاسخ گوی اعمال و کردار خود خواهند بود ؟
پاسخ معظم له
بسم الله الرحمن الرحیم
بعد التحیه و السلام
آیه شریفه در سوره اسراء آیه ۹۷ میباشد در تفسیر مجمع البیان این روایت آمده است که شخصی به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم عرض کرد یا رسول الله چگونه در قیامت کافر به صورتش محشور میشود؟ فرمودند :« إِنَّ الَّذِی أَمْشَاهُ عَلَی رِجْلَیْهِ قَادِرٌ أَنْ یُمْشِیَهُ عَلَی وَجْهِهِ یَوْمَ الْقِیَامَهْ» آن خدایی که قادر است انسان را بر دو پا به راه بیندازد میتواند بر صورت به راه اندازد [۱]بعد میفرماید : قیل المعنی عُمیا عما یُسّرهم بکما عن التکلم بما ینفعهم صما عما یمتعهم » کفار در قیامت از لذت چشم و گوش و زبان بی بهره اند [۲] بنظر میرسد آیه مبارکه کنایه است از شدت عذاب کفار ، عذاب آنانکه گمراه و گمراه کننده و منکر عقاب روز قیامت بودند چنانچه در همین سوره اسراء آیه ۴۵ آمده است { وَقَالُوا أَإِذَا کُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِیدًا}[۳] و همچنین در آیه دیگر آمده { وَمَنْ کَانَ فِی هَٰذِهِ أَعْمَىٰ فَهُوَ فِی الْآخِرَهِ أَعْمَىٰ وَأَضَلُّ سَبِیلًا}[۴] و در سوره طه می فرماید:{وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَهً ضَنْکًا وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَعْمَىٰ قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِی أَعْمَى وَقَدْ کُنْتُ بَصِیرًا قَالَ کَذَلِکَ أَتَتْکَ آیَاتُنَا فَنَسِیتَهَا وَکَذَلِکَ الْیَوْمَ تُنْسَى}[۵]
کفار به کیفر کردار خود در قیامت مبتلی میشوند چون به آیات حق نگاه نمیکردند و آیات حق را استماع نمیکردند و به حق و صدق و صفا تکلم نمیکردند و به ضد قرآن و پیامبر صلی الله علیه و آله سخن میگفتند از نعمت چشم و گوش و زبان بی بهره اند و گویا با صورت خود بطرف آتش میروند چنانچه در سوره اعراف آیه ۴۰ آمده { وَلَا یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ حَتَّىٰ یَلِجَ الْجَمَلُ فِی سَمِّ الْخِیَاطِ } کنایه است از مخلد بودن کفار در آتش زیرا دخول در بهشت را به امر محال ربط داده (رفتن شتر در سوراخ سوزن) آیه مورد بحث نیز شاید کنایه باشد از شدت عذاب . والله العالم
والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته
سید محمد تقی دیباجی اصفهانی
[۱] مجمع البیان ج ۶ ص ۶۸۲ از صحیح بخاری و مسلم
[۲] مجمع البیان ج ۶ ص ۶۸۲
[۳] سوره مبارک اسراء آیه ۴۹
[۴] سوره مبارک اسراء آیه ۷۲
[۵] سوره مبارکه طه آیات ۱۲۴ ، ۱۲۵ و ۱۲۶
بازدیدها: ۷
