بسم الله الرحمن الرحیم
محضر مفسر عالیقدر حضرت آیت الله دیباجی اصفهانی
سلام علیکم
در قرآن کریم سوره اعراف آیه ۲۰ خدای تبارک و تعالی می فرماید :پس شیطان آن دو را وسوسه کرد …سؤال مهمی که مطرح می شود با این که حضرت آدم علیه السلام پیغمبر بودند چگونه شیطان توانست او را فریب دهد مگر انبیاء معصوم نیستند و معصوم نباید گناهی انجام دهد ؟
پاسخ معظم له
بسم الله الرحمن الرحیم
بعد التحیه والسلام
قال الله الحکیم : {وَعَصَىٰ آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَىٰ}[۱] معصیت از جهت لغت به معنی مخالفت است «مخالفت امر مولوی یا ارشادی »« مخالفت نهی مولوی یا ارشادی » مثلا طبیب میگوید «امرت المریض یشرب الدوا فعصانی و لم یشرب » مریض را به شرب دواء امر کردم دوا را نیاشامید و مخالفت کرد «و نهیته عن اکل الغذا الحامض مثلا فعصانی» او را از خوردن غذای ترش نهی کردم مخالفت کرد و مرض او شدیدتر شد شاید نهی در آیه شریفه {وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَهَ} [۲] نهی ارشادی بوده یعنی اگر از این درخت خوردید ضرر به شما میرسد و از بهشت بیرون می روید و مخالفت نهی ارشادی با عصمت منافات ندارد [۳]
البته مخالفت امر استحبابی را نیز معصیت گویند «یقال امرته کذا و کذا من الخیر فعصانی » فلانی را امر به خوبی کردم ولکن مخالفت کرد چنانچه از امام باقر سلام الله علیه وارد شده «فی النوافل الیومیه و انما هذا کله تطوع و لیس بمفروض ولکنها معصیته لانه یستحب اذا عمل الرجل عملا من الخبر ان یدوم علیه [۴]
و مخالفت امر استحبابی را (ترک اولی ) گویند که با عصمت منافات ندارد علاوه محتمل است این نهی قبل از نبوت آدم علیه السلام بوده و حضرت ادم علیه السلام بعد از بیرون آمدن از بهشت و توبه کردن مبعوث به رسالت شده باشد چون در قرآن می فرماید : {ثُمَّ اجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَتَابَ عَلَیْهِ وَهَدَىٰ}[۵]
در برخی روایات آمده که آن بهشتی که آدم و حواء از آن خارج شده اند بهشت آخرت نبوده بلکه یکی از باغهای دنیا بوده از امام صادق سلام الله علیه سؤال شد از این بهشت قال «جَنَّهٌ مِنْ جِنّاتِ الدُّنْیا یَطْلُعُ فِیهَا الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ لَوْ کانَ مِنْ جِنَانِ الآْخِرَهِ ما خَرَجَ مِنْها أَبَداً»[۶] فرمود : باغی از باغ های دنیا بوده که خورشید و ماه بر آن می تابیده و اگر بهشت جاودان بوده هرگز آدم از آن بیرون رانده نمی شد. والله العالم
والسلام علیکم و رحمه الله وبرکاته
سیدمحمد تقی دیباجی اصفهانی
[۱] سوره مبارکه طه آیه ۱۲۱
[۲] سوره مبارکه بقره آیه ۳۵
[۳] تفسیر المیزان ج ۱۴ ص ۲۲۲
[۴] تفسیر نورالثقلین ج ۳ ص ۴۰۶ – تفسیر مجمع البیان ج ۷ ص ۶۶
[۵] سوره مبارکه طه آیه ۱۲۲
[۶] اصول کافی ج ۳ ص ۲۴۷
بازدیدها: ۴
