در این روزها و شبهای پر از عطر مناجات و رحمت و آمرزش به شبهای پر اضطراب کوفه می‌رسیم که شاید این شهر آن همه پریشانی را به خودش ندیده باشد و هرگز نیز نبیند.
شبی که ارکان هدایت در عالم منهدم شد و ریسمان اتصال اهل زمین و آسمان گسست، شبی که یتیمان کوفه انتظارشان طولانی شد و محراب مسجد غم‌زده کوفه با ندای مردی که قامت معنویتش به بلندای عرش پروردگار است، به خود لرزید و گونه‌هایش سرخ شد و گرمای خون او را احساس کرد و با حیرت شنید: «به خدای کعبه رستگار شدم»!
شبی که ارکان هدایت در عالم منهدم شد و ریسمان اتصال اهل زمین و آسمان گسست، شبی که یتیمان کوفه انتظارشان طولانی شد و محراب مسجد غم‌زده کوفه با ندای مردی که قامت معنویتش به بلندای عرش پروردگار است، به خود لرزید و گونه‌هایش سرخ شد و گرمای خون او را احساس کرد و با حیرت شنید: «به خدای کعبه رستگار شدم»!
معنای قدر
«قدر» معانی متعددی دارد؛ مانند:۱٫ قدرت،۲٫ تقدیر و اندازه گیرى،[۱] ۳. تنگ گرفتن،[۲] ۴. آنچه خداوند برای بندگان در نظر گرفته و معین و حتمی نموده،[۳] ۵. مساوی بودن یک چیز با چیز دیگر بدون کم و زیاد بودن،[۴] ۶. به معنای بیان مقدار و کمیت یک چیز، چه در محسوس و چه در غیر محسوس؛ مثل عظمت و بزرگی یک چیز.[۵]
شب قدر کدام شب است؟
عالمان و دانشمندان مسلمان در این‌که چه شبی از شبهای ماه رمضان، شب قدر است اختلاف دیدگاه دارند.[۶] آنچه موافق با سنت پیامبر گرامی اسلام(ص) و روایات امامان معصوم(ع) و گفتار دانشمندان و مفسران بزرگ اسلامی است، این است که شب قدر در دهه آخر ماه رمضان قرار دارد.[۷] طبق نقل، یکی از شبهای نوزدهم، بیست و یکم، و بیست و سوم است.[۸] در بین این سه شب نیز شب بیست و سوم احتمالش بیشتر است.[۹]
امام صادق(ع) فرمود: شب نوزدهم شب تقدیر است و شب بیست و یکم شب بستن و تعیین و اِحکام، است و شب بیست و سوم شب حتمی شدن و امضای آن است.[۱۰]
عده‌ای نیز می‌گویند شب اوّل ماه رمضان، شب قدر است.[۱۱] برخی دیگر هم برآنند که شب هفدهم ماه رمضان است.[۱۲]
فضایل شب قدر
۱٫ شب قدر، شب نازل شدن دفعی و یک‌جای قرآن در بیت المعمور است که به طور تدریجی طی ۲۳ سال بر قلب نازنین پیامبر گرامی اسلام(ص)نازل شده است.[۱۳]
۲٫ عبادت و کارهای نیک، در آن شب، بهتر است از عبادت و کاهای نیک در هزار ماه که دارای شب قدر نباشد.[۱۴]
۳٫ شب نزول و پایین آمدن فرشتگان خداوند خصوصاً بزرگ‌ترین فرشته[۱۵] خداوند، به زمین است.[۱۶]
۴٫ شب تقدیر و سرنوشت یک سال انسان است. خداى تعالى در آن شب حوادث یک سال یعنى از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر مىکند، زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چیزهایى دیگر از این قبیل را مقدر مىسازد که فرشتگان به امر پروردگار، آن را انجام می دهند.[۱۷]
۵٫ در این شب، درهای جهنم بسته می‌شود و درهای بهشت، گشوده می‌شود.[۱۸]
۶. شیطان در این شب بیرون نمی‌آید تا صبح آن طلوع کند.[۱۹] درهای آسمان و رحمت الهی بر روی بندگانش گشوده می‌شود و شب قبولی اعمال است.[۲۰]
عالمان و دانشمندان مسلمان در این‌که چه شبی از شبهای ماه رمضان، شب قدر است اختلاف دیدگاه دارند.[۶] آنچه موافق با سنت پیامبر گرامی اسلام(ص) و روایات امامان معصوم(ع) و گفتار دانشمندان و مفسران بزرگ اسلامی است، این است که شب قدر در دهه آخر ماه رمضان قرار دارد.[۷] طبق نقل، یکی از شبهای نوزدهم، بیست و یکم، و بیست و سوم است.[۸] در بین این سه شب نیز شب بیست و سوم احتمالش بیشتر است.[۹]
امام صادق(ع) فرمود: شب نوزدهم شب تقدیر است و شب بیست و یکم شب بستن و تعیین و اِحکام، است و شب بیست و سوم شب حتمی شدن و امضای آن است.[۱۰]
عده‌ای نیز می‌گویند شب اوّل ماه رمضان، شب قدر است.[۱۱] برخی دیگر هم برآنند که شب هفدهم ماه رمضان است.[۱۲]
فضایل شب قدر
۱٫ شب قدر، شب نازل شدن دفعی و یک‌جای قرآن در بیت المعمور است که به طور تدریجی طی ۲۳ سال بر قلب نازنین پیامبر گرامی اسلام(ص)نازل شده است.[۱۳]
۲٫ عبادت و کارهای نیک، در آن شب، بهتر است از عبادت و کاهای نیک در هزار ماه که دارای شب قدر نباشد.[۱۴]
۳٫ شب نزول و پایین آمدن فرشتگان خداوند خصوصاً بزرگ‌ترین فرشته[۱۵] خداوند، به زمین است.[۱۶]
۴٫ شب تقدیر و سرنوشت یک سال انسان است. خداى تعالى در آن شب حوادث یک سال یعنى از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر مىکند، زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چیزهایى دیگر از این قبیل را مقدر مىسازد که فرشتگان به امر پروردگار، آن را انجام می دهند.[۱۷]
۵٫ در این شب، درهای جهنم بسته می‌شود و درهای بهشت، گشوده می‌شود.[۱۸]
۶. شیطان در این شب بیرون نمی‌آید تا صبح آن طلوع کند.[۱۹] درهای آسمان و رحمت الهی بر روی بندگانش گشوده می‌شود و شب قبولی اعمال است.[۲۰]
=======================================
[۱]. قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، ج ۵، ص ۲۴۶، دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۳۷۱ ش.
[۲]. طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج ۳، ص ۴۴۷، کتابفروشى مرتضوى، تهران، ۱۳۷۵ ش.
[۳]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۵، ص ۷۴، دار صادر، بیروت،۱۴۱۴ ق.
[۴]. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج ۵، ص ۱۱۲، انتشارات هجرت، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۰ ق.
[۵]. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص ۶۵۸، دارالعلم الدار الشامیه، دمشق، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.
[۶]. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۷۸۵ – ۷۸۹، انتشارات ناصر خسرو، تهران، ۱۳۷۲ ش.
[۷]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى، دعائم الإسلام، محقق، مصحح، فیضى، آصف، ج ۱، ص ۲۸۲، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۵ ق.
[۸]. ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفارى، على اکبر، ج ۲، ص ۱۶۰، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق.
[۹]. من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۶۰- ۱۶۱٫
[۱۰]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، ج ۴، ص ۱۵۸ – ۱۵۹، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق.
[۱۱]. مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۷۸۵ – ۷۸۶.
[۱۲]. مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۷۸۵ – ۷۸۶.
[۱۳]. إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَیْلَهِ الْقَدْر. ما آن [قرآن] را در شب قدر نازل کردیم؛ قدر، ۱؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۵۹؛ قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوى جزائرى، طیّب، ج ۲، ص ۴۳۱، دار الکتاب، قم، چاپ سوّم، ۱۴۰۴ ق.
[۱۴]. «لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شهَر»؛ شب قدر بهتر از هزار ماه است. قدر، ۳؛ من لا یحضره الفقیه، ج۲ ، ص ۱۵۸٫
[۱۵]. روح.
[۱۶]. «تَنزَّلُ الْمَلَئکَهُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبهِّم مِّن کلُ أَمْر»؛ فرشتگان و «روح» در آن شب به اذن پروردگارشان براى (تقدیر) هر کارى نازل مىشوند. قدر، ۴٫
[۱۷]. «تَنزَّلُ الْمَلَئکَهُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبهِّم مِّن کلُ أَمْر. قدر، ۴؛ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص ۱۵۸- ۱۵۹٫
[۱۸]. ابن بابویه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۶۷، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق.
[۲۰] . من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۶۰٫
فضایل شب قدر, فضایل ,شب قدر, شبهای قدر, فضایل شبهای قدر ,رمضان, ماه رمضان, دیباجی ,استاد دیباجی ,سید محمد تقی دیباجی, دیباجی اصفهانی, مقاله, مقالات ,مقالات دینی, در مورد شب قدر, شب قدر در ایران, آیت الله دیباجی, آیت الله دیباجی اصفهانی
بازدیدها: ۱۰
