بسم الله الرحمن الرحیم
قدر روی عن الامام امیرالمؤمنین «سلام الله علیه» انه قال :«اِنَّما هُوَ عیدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللّهُ صِیامَهُ وَ شَکَرَ قِیامَهُ، وَ کُلُّ یَوْم لایُعْصَی اللّهُ فیهِ فَهُوَ یَوْمُ عید»[۱] امام امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب«سلام الله علیه» در یکی از اعیاد (که شاید عید فطر بوده ) فرمودند این روز برای کسیکه خدا روزه اش را پذیرفته و نمازش را ستوده و پاداش داده روز عید (و شادمانی) است و هر روزی که خداوند را نافرمانی نکنند ،روز عید است [۲]
حلول عید فطر، روز سرور و شادمانی را به مسلمانان عالم تبریک عرض میکنیم امید است خداوند منّان ،نمازها و روزه ها را از همه پذیرفته باشد و این عبادت ها را در روزیکه ما نیازمندیم (روز قیامت ) مورد پاداش قرار دهد.
عید رمضان آمده ما رمضان رفت صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت
برداشت زِدوش همه کس بار گنه را چون باد سبک آمد و چون کوه گران رفت
افسوس که ایام شریف رمضان رفت ماهی که شب قدر در آن بود نهان، رفت
الایه الوحیده فی القرآن
{قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَهً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَهً مِنْکَ ۖ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ} [۳] تنها آیه ای که در قرآن لفظ (عید) در آن آمده این آیه است و ضمنا تنها آیه ایست در قرآن که دو کلمه {اللَّهُمَّ رَبَّنَا} بکار رفته و بین اسم ذات باریتعالی و اسم صفات جمع شده است .
پیامبران (علیهم السلام) معمولاً دعای خود را با کلمه «ربنا » و «رب» آغاز میکرده اند؛
حضرت آدم ابوالبشر علیه السلام :{رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا}[۴]
حضرت نوح نبی الله علیه السالم : {رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلًا مُبَارَکًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ} [۵]
حضرت ابراهیم خلیل الله علیه السلام : {رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلَاهِ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی ۚ رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ }[۶]
حضرت موسی کلیم الله علیه السلام : {رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ}[۷]
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم : {وَقُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْمًا} [۸]
ولکن حضرت عیسی علیه السلام در این دعای خود بین کلمه (اللهم ) که اسم ذات باریتعالی و منادی مفرد معرفه است با کلمه (ربنا) که صفت ربوبیت حق جل و علا و منادی مضاف است جمع نموده شاید بخاطر استعطاف و جلب توجه بیشتر خداوند به طلب مائده آسمانی و پیامدهای آن بوده است .
حواریین حضرت عیسی علیه السلام که شنیده بودند خداوند در زمان حضرت موسی علیه السلام برای بنی اسرائیل غذای آسمانی {مَنَّ وَالسَّلْوَىٰ ۖ } غذای گیاهی و گوشتی فرستاد که در سوره بقره آیه ۵۷ و در سوره مبارکه اعراف آیه ۱۶۰ مطرح نموده.
از حضرت عیسی علیه السلام نیز طلب مائده آسمانی کردند ولکن حواریین در طلب خود از حضرت عیسی علیه السلام ادب را رعایت نکردند و آنان گفتند {إِذْ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ هَلْ یَسْتَطِیعُ رَبُّکَ أَنْ یُنَزِّلَ عَلَیْنَا مَائِدَهً مِنَ السَّمَاءِ[}[۹]ای عیسی آیا خدای تو میتواند مائده آسمانی برای ما بفرستد بجای یا رسول الله گفتند یا عیسی و بجای خدای ما گفتند خدای تو و بجای اینکه بگویند آیا خداوند در حق ما لطف میکند گفتند آیا خدا میتواند مائده برای ما بفرستند.
و این نحوه کلام بوی شک و تردید میداد و از اینجهت حضرت عیسی علیه السلام فرمود: {اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ}[۱۰]از خدا پروا کنید اگر ایمان دارد ؛حواریون گفتند هدف ما لجاجت ورزی نیست میخواهیم با مشاهده این معجزه بزرگ به سرحدّ عین الیقین و اطمینان به قدرت کامل الهی برسیم؛حضرت عیسی علیه السلام هنگامی که از آنان مطمئن شد که هدفشان لجاجت و ستیزگی نیست برای آنان دعا کرد و به خداوند عرض کرد مائده ای آسمانی که برای اول ما و آخر ما (تا زمان های آینده ) عید (و روز فرج و شادی باشد ) و نشانه ای از جانب تو برای نبوت پیامبرت باشد برای ما بفرست.
در تفسیر صافی از تفسیر مجمع البیان نقل میکند که امام باقر سلام الله علیه فرموده حضرت عیسی علیه السلام به بنی اسرائیل فرمود سی روز روزه بگیرید آنگاه هر چه میخواهید از خداوند بخواهید بنی اسرائیل بعد از سی روز روزه از خدای متعال طلب مائده نمودند و ملائکه مائده آسمانی را که مشتمل بر هفت عدد نان و نان خورشت (نان ، ماهی ، و گوشت) آوردند و هر بیماری و عاجز و زمینگیری از آن غذا میخورد شفاء می یافت و هر فقیری میخورد غنی و سرمایه دار میشد [۱۱] حضرت عیسی علیه السلام آن روز را که مائده آسمانی نازل شده عید نام گذاری نمود یعنی روز شادمانی و سرور.
صائم که بخاطر دستور خداوند سی روز روزه گرفته و همچنین حاج که مناسک حج را انجام داده بعد از پایان ماه رمضان یا پایان مناسک حج گناهانش آمرزیده شده و نفس او به فطرت اولیه اش برگشته همچون هنگامی که از مادر متولد شده است گناه او بخشیده شده چگونه برای او عید (روز شادمانی ) نباشد.
سپس امام سلام الله علیه میفرماید : هر روزی که خدا معصیت نشود و انسان گناه نکند آن روز روز عید (شادمانی ) است زیرا بر شیطان و نفس اماره غالب شده و این دشمن زندگی سوز را از خود طرد نموده .
خدای متعال میفرماید: {إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ} [۱۲]افراد با تقوی افکار شیطانی را از خود دور میکنند.
«و کل یوم لایعصی الله فیه فهو عید»
گناه انسان را از خداوند دور میکند گناه سبب غفلت قساوت قلب تنگی معاش کوتاهی عمر عذاب اُخروی میشود
قال الله الحکیم : {بَلَىٰ مَنْ کَسَبَ سَیِّئَهً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ فَأُولَٰئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ}[۱۳]حتی فکر گناه ، قلب را تیره و تار میکند همچون دود و آتش که اطاق سفید و زیبا را زشت و تاریک میکند.
امیرالمؤمنین سلام الله علیه میفرماید : «صیام القلب عن الفکر فی الاثام افضل من صیام البطن عن الطعام» [۱۴]
عن الصادق سلام الله علیه :«مَنْ یَمُوتُ بِالذُّنوبِ أَکْثَرُ مِمَّنْ یَمُوتُ بِالآجالِ وَ مَنْ یَعِیشُ بِالإِحْسانِ أَکْثَرُ مِمَّنْ یَعِیشُ بِالأَ عمارِ» [۱۵]
همچنانکه بر انسان لازم است با رعایت دستور اسلام در رابطه با نظافت و شستن دست ها قبل از غذا و بعد از غذا و با رعایت توصیه و نکات بهداشتی از بیماریها بویژه بیماری کرونا که بیش از دویست کشور دنیا را گرفتار کرده ،اجتناب کند از گناه نیز باید اجتناب کند مخصوصا از سه گناه اثر وضعی در زندگی انسان دارد أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ سلام الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ - ثَلَاثَهٌ مِنَ الذُّنُوبِ تُعَجَّلُ عُقُوبَتُهَا وَ لَا تُؤَخَّرُ إِلَى الْآخِرَهِ عُقُوقُ الْوَالِدَیْنِ وَ الْبَغْیُ عَلَى النَّاسِ وَ کُفْرُ الْإِحْسَانِ.[۱۶]
امیر المومنین امام علی سلام الله علیه نقل می کند که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :
سه گناه است که کیفرشان در همین دنیا می رسد و به آخرت نمی افتد:
۱- آزردن و عاق پدر و مادر شدن.
۲- زورگویی و ستم به مردم.
۳- ناسپاسی نسبت به خوبی های دیگران.
گناه کار مشو تا بدو رُخت نبرند که از گناه بتر(بدتر) در جهان زیانی نیست
مکن گناه که حیف است دوست آزردن علی الخصوص مرآن دوست را که ثانی نیست
آثار حسنه وطیّبه ماه رمضان را حفظ کنیم و برای خود نگه داریم
ماه رمضان و روزه گرفتن، روح تقوی به انسان میدهد
ماه رمضان و روزه گرفتن، اراده انسان را قوی میکند
ماه رمضان و روزه گرفتن، سبب صبر و استقامت و عدل و مساوات میشود
ماه رمضان و روزه گرفتن، اخلاق انسان را نیکو میگرداند
وقتی انسان از غذای خودش بخاطر دستور خداوند امساک نمود از مال مردم بهتر میتواند اجتناب کند در ماه رمضان قلب ها رقیق و باصفا میگردد در ماه رمضان گناهان کم میشود
امام سجاد سلام الله علیه در دعای ۴۵ صحیفه سجادیه هنگام وداع با ماه رمضان میفرماید: «السلام علیک یا شهر الله الاکبر و یا عید اولیائه» سلام بر تو ای ماه بزرگ خدا و ای روز عید و شادمانی دوستان خدا سلام بر تو ای بهترین ماه در روزها و ساعت ها «السلام علیک من مجاور رقت فیه القلوب و قلت فیه الذنوب» سلام بر تو همنشین و همسایه ای که در کنار تو قلب ها نرم شد و گناهان کاهش یافت.
امام سجاد سلام الله علیه در ماه رمضان اگر یکی از عبید نافرمانی میکرد اگر یکی از (خدمتکارانش ) گناهی اشتباهی میکرد او را نمیزد کارناشایسته و اسم او را یاداشت میکرد تا شب آخر ماه رمضان آنان را جمع میکرد و آنها را یکی یکی متذکر اشتباه و گناهش میکرد و میفرمود :«اتذکر ذلک ؛فیقول بلی یابن رسول الله – حتی یأتی علی آخرهم و یقررّهم جمعیا» از همه آنها اقرار میگرفت که گناه و اشتباه و نافرمانی کرده و سپس در وسط آنان می ایستاد و گریه میکرد و به خدای متعال عرض میکرد «رب! انک امرتنا ان نعفوا عمن ظلمنا فنحن قد عفونا عمن ظلمنا کما امرت، فاعف عنا » پروردگارا به ما دستور دادی عفو کنید و ما عفو کردیم تو نیز از ما عفو فرما !
«امرتنا ان لا ترد سائلا عن ابوابنا و قد اتیتاک سُئوّال و مساکین» دستور داده ای سائلی را از درب خانه رد نکنید ما سائلین و مساکین آمده ایم در خانه تو ما را (نومید ) رد مفرما! سپس جایزه عیدی به آنان میداد و آنان را در راه خداوند آزاد مینمود
و کان یقول :«إِنَّ لِلَّهِ تَعَالَى فِی کُلِّ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عِنْدَ الْإِفْطَارِ سَبْعِینَ أَلْفَ أَلْفِ عَتِیقٍ مِنَ النَّارِ کله قد استوجب النار فَإِذَا کَانَ آخِرُ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ أَعْتَقَ فِیهَا مِثْلَ مَا أَعْتَقَ فِی جَمِیعِهِ»
خداوند در هر شب از ماه رمضان هزاران هزار نفر گنه کار را می بخشد و در شب آخر ماه رمضان بمقدار افرادی که در ماه رمضان بخشیده – از گنهکاران – می بخشد و من امیداوارم مشمول عفو خدا شده باشم. [۱۷]
پروردگارا! بین ما و پیامبر و خاندانش علیهم السلام جدایی مینداز!
صلوات و صیام ما را قبول فرما !
بیماران اسلام مخصوصا بیماران کرونائی را لباس عافیت بپوشان!
اموات و گذشتگان را مورد رحمت و مغفرت خود قرار بده !
نظام جمهوری اسلامی ،مراجع تقلید ،مقام معظم رهبری ،مرزبانان مملکت ،مرزداران قرآن را از گزند روزگار حفظ فرما!
ارواح شهداء با سرور شهیدان آقا ابا عبدالله الحسین سلام الله علیه محشور فرما و به بازماندگانشان صبر جمیل عنایت فرما!
مکر و حیله دشمنان را به خودشان باز گردان!
وصلی الله علی سیّدنا محمد و آله الطاهرین
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
سیّد محمدتقی دیباجی اصفهانی
۲۴ / رمضان المبارک / ۱۴۴۱
[۱] نهح البلاغه کلام ۴۲۰ ص ۱۲۸۶، ترجمه فیض الاسلام
[۲] لفظ عید از جهت لغت از عَود گرفته شده ، به معنی رجوع (روز معین روز شادی یا روز غم و اندوه ) ولکن حقیقت عرفیه بر حقیقت لغویه غلبه پیدا کرده و در عرف به معنی رجوع روز شادی است . در قواعد اعلال در علم صرف گفته شده گاهی کلمه (یا) به کلمه واو قلب میشود و مانند مُیسر که مُوسِر میشود و گاهی بلعکس – کلمه واو به کلمه یاء قلب میگردد در افعال مانند قیل و بیع که در اصل قُوِل و بُیع بوده و در اسماء مانند دُنیا و عُلیا که دُنوا و عُلوا بوده و میزان ، میعاد و میقات که موزان و مِوعاد و موقات بوده ؛ و قال فی لسان العرب :العید کانا فی الاصل عِود بکسر العین و قیل قلبت الواو یاء لیفرقوا بین الاسم الحقیقی و بین المصدری (لسان العرب ج ۲ ص ۷۰۵ ) و قال فی اعراب القرآن : و صغروه علی عُیَید و جمعوه علی اعیاد؛ فرقا بینه و بین عود الخشب (اعراب القرآن محمود الصافی ج ۸ ص ۶۴)
[۳] سوره مبارکه مائده آیه ۱۱۴
[۴] سوره مبارکه اعراف آیه ۲۳
[۵] سوره مبارکه مؤمنون آیه ۲۹
[۶] سوره مبارکه ابراهیم آیه ۴۰
[۷] سوره مبارکه قصص آیه ۲۴
[۸] سوره مبارکه طه آیه ۱۱۴
[۹] سوره مبارکه مائده آیه ۱۱۲
[۱۰] سوره مبارکه مائده آیه ۱۱۲
[۱۱] تفسیر الصافی ج ۲ ص ۹۸
[۱۲] سوره مبارکه اعراف آیه ۲۰۱
[۱۳] سوره مبارکه بقره آیه ۸۱
[۱۴] غرر الحکم ،۵۸۷۳
[۱۵] سفینه البحار ج ۳ ص ۲۱۸
[۱۶] امالی شیخ مفید، ص۲۳۷
[۱۷] بحار الانوار ج ۴۶ ص ۱۰۵
بازدیدها: ۴۲
